12°C
Μια πρόσφατη μελέτη που μόλις εκδόθηκε σε βιβλίο τον Σεπτέμβριο από το CAMBDRIDGE UNIVERSITY PRESS των Sarah Bush και Jennifer Hadden, προσφέρει μια ξεκάθαρη εικόνα για την εξέλιξη των Οργανώσεων Κοινωνίας Πολιτών παγκοσμίως, από την άνθηση του μετά το 1990, μέχρι τις μέρες μας. Με δεδομένα που επισημαίνουν την παγκόσμια ανάπτυξη των ΟΚΠ επί τρεις δεκαετίες και τώρα τη στασιμότητα ή και υποχώρηση τους, η μελέτη μας λέει ότι αυτό που κάποτε φαινόταν μια ασταμάτητη άνοδος των ΟΚΠ έχει δώσει τη θέση του στην παρακμή (Sarah Sunn Bush & Jennifer Hadden, Crowded Out The Competitive Landscape of Contemporary International NGO, CAMBRIDGE UNIVERSITY PRESS, 2025 -όποιος ενδιαφέρεται να του το στείλω).
Πράγματι αυτό αποτελεί κοινή διαπίστωση.
- Τον Μάιο φέτος 570 ΟΚΠ απ’ όλον τον κόσμο δημοσίευσαν κοινή θέση υπό τον τίτλο «Πρωτοφανείς επιθέσεις σε ΜΚΟ στην ΕΕ - Καλούμε όλες τις Δημοκρατικές Δυνάμεις να Δράσουν για μια Ισχυρή και Ανεξάρτητη Κοινωνία των Πολιτών». Με το κείμενο καλούν όλες τις δημοκρατικές δυνάμεις να αντιταχθούν στις ψευδείς αφηγήσεις και την παραπληροφόρηση γύρω από τον ρόλο των ΟΚΠ, να προστατεύσουν τον μοναδικό μας ρόλο στην ευρωπαϊκή δημοκρατία και να υποστηρίξουν τη δημόσια χρηματοδότηση για την κοινωνία των πολιτών. «Η συμμετοχή των πολιτών είναι ένας βασικός πυλώνας των κοινών ευρωπαϊκών αξιών μας. Καλούμε τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων να διασφαλίσουν ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο στο οποίο η κοινωνία των πολιτών και οι οργανώσεις πολιτών μπορούν να ευδοκιμήσουν και να διαδραματίσουν τον ρόλο τους στην αλληλεπίδραση με τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, προκειμένου να υπάρχει μια πιο πλήρως ενημερωμένη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η δημοκρατία αφορά το δικαίωμα των πολιτών να ακούγονται συλλογικά για την οικοδόμηση μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς και ενός κοινού ευρωπαϊκού μέλλοντος και οι κατάλληλα χρηματοδοτούμενες ανεξάρτητες ΟΚΠ αποτελούν κρίσιμο εργαλείο για αυτό» (όποιος ενδιαφέρεται να του το στείλω).
- Αρκετοί ηγέτες ΟΚΠ, συμπεριλαμβανομένων των Jean-François Julliard (Greenpeace), Cécile Duflot (Oxfam), Claire Nouvian (Bloom) και Antoine Gatet (France Nature Environnement), προειδοποιούν για τις αυξανόμενες επιθέσεις που στοχεύουν την κοινωνία των πολιτών, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας. Τον Ιούλιο φέτος, αρχικώς 35 οργανώσεις και πρόσωπα του χώρου των ΟΚΠ στη Γαλλία και κατόπιν ένας μεγάλος αριθμός ακολούθησε, υπέγραψαν επιστολή «Επαναλαμβανόμενες επιθέσεις στην κοινωνία των πολιτών: ένα ανησυχητικό σημάδι της αυταρχικής μετατόπισης της εξουσίας» (το παραθέτω στο τέλος για όσους ενδιαφέρονται, στα γαλλικά, Παράρτημα 1).
- Πιο πρόσφατα, μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, αρχικώς 165 Ιδρύματα και ΟΚΠ και κατόπιν πολύ περισσότερα στις ΗΠΑ, εξέδωσαν κοινή «Δήλωση για την Πολιτική Βία και τη Θεμελιώδη Ελευθερία του Λόγου». Καλούν σε συναγερμό: «Ενωθείτε Εκ των Προτέρων». Πράξεις πολιτικής βίας — από την πρόσφατη δολοφονία του Τσάρλι Κερκ μέχρι τη δολοφονία της Ομότιμης Προέδρου της Βουλής Μελίσα Χόρτμαν της Μινεσότα — δεν έχουν θέση στη δημοκρατία μας. Οι καρδιές μας είναι με τις οικογένειες και τα αγαπημένα πρόσωπα όσων έχασαν τη ζωή τους από αυτές τις παράλογες επιθέσεις και εκφράζουμε τα βαθύτατα συλλυπητήριά μας απέναντι στον αφάνταστο πόνο. Η χώρα μας βασίζεται στην αρχή ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζεται, ακόμα και όταν οι άλλοι δεν συμφωνούν ή δεν τους αρέσουν αυτά που λέΕΙ. Κανείς δεν πρέπει να φοβάται για την ασφάλειά του απλώς και μόνο επειδή εκφράζει τις απόψεις του. Πρέπει όλοι να καταδικάσουμε έντονα αυτές τις αποτρόπαιες πράξεις ως προσβολές στις θεμελιώδεις αρχές και την υγεία του έθνους μας — και ως φιλανθρωπικοί οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εργάζονται σε κοινότητες που επηρεάζονται από αυτές τις τραγωδίες, το κάνουμε. Οι οργανισμοί μας αποτελούνται από ανθρώπους που εργάζονται για την ενίσχυση των κοινοτήτων. Υποστηρίζουμε τους γείτονές μας όταν έχουν ανάγκη και παραμένουμε αφοσιωμένοι στην ένωση πέρα από τις διαιρέσεις και τις κομματικές αντιπαραθέσεις. Η φιλανθρωπία υπάρχει για να φέρνει τους ανθρώπους κοντά, όχι για να τους χωρίζει. Οι οργανισμοί δεν πρέπει να δέχονται επιθέσεις επειδή εκτελούν τις αποστολές τους ή εκφράζουν τις αξίες τους προς υποστήριξη των κοινοτήτων που υπηρετούν. Απορρίπτουμε τις προσπάθειες εκμετάλλευσης της πολιτικής βίας για να διαστρεβλωθεί ο καλός μας ρόλος ή να περιοριστούν οι θεμελιώδεις ελευθερίες μας, όπως η ελευθερία του λόγου και η ελευθερία της προσφοράς. Οι προσπάθειες φίμωσης του λόγου, ποινικοποίησης των αντίθετων απόψεων και διαστρεβλωμένης παρουσίασης και περιορισμού της φιλανθρωπικής δωρεάς υπονομεύουν τη δημοκρατία μας και βλάπτουν όλους τους Αμερικανούς» (το παραθέτω στο τέλος για όσους ενδιαφέρονται, Παράρτημα 2).
Η μελέτη των Sarah Bush και Jennifer Hadden, αναδεικνύει ένα σύνολο συγκλινουσών πιέσεων που αναδιαμορφώνουν και μειώνουν τον ρόλο των ΟΚΠ στα παγκόσμια θέματα:
- Καταστολή από την κυβέρνηση
Η δραστηριότητα των ΟΚΠ περιορίζεται σε δεκάδες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, της Ινδίας και της Αιθιοπίας. Οι αυταρχικές κυβερνήσεις τις βλέπουν ως απειλές και ακόμη και ορισμένες δημοκρατίες εισάγουν αυστηρότερους νόμους για να περιορίσουν την επιρροή τους. - Απώλεια πολιτικής υποστήριξης
Το παγκόσμιο περιβάλλον γίνεται πιο εχθρικό. Οι κυβερνήσεις που κάποτε καλωσόριζαν την κοινωνία των πολιτών τώρα αμφισβητούν τη νομιμότητά της, ιδίως όταν αμφισβητεί τις εθνικές πολιτικές ή εγείρει δυσάρεστες αλήθειες. - Μείωση της εμπιστοσύνης του κοινού
Για πρώτη φορά σε 25 χρόνια δημοσκόπησης του Edelman Trust Barometer (η μεθοδολογία της οποίας παραμένει αμφισβητούμενη), οι άνθρωποι ανέφεραν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις επιχειρήσεις παρά στις ΟΚΠ. Το 2025, οι επιχειρήσεις θεωρούνται σχεδόν εξίσου ηθικές και πολύ πιο ικανές. - Μείωση των προϋπολογισμών.
Οι Ευρωπαίοι δωρητές έχουν κάνει απότομες περικοπές. Ακόμη και οι κεντροαριστερές κυβερνήσεις μειώνουν τη χρηματοδότηση καθώς αυξάνονται οι αμυντικές δαπάνες. Το οικονομικό μοντέλο που στήριζε μεγάλο μέρος του διεθνούς τομέα των ΟΚΠ καταρρέει. - Άνοδος των αντι-ΜΚΟ αφηγήσεων
Από κατηγορίες για πολιτική προκατάληψη μέχρι νόμους που χαρακτηρίζουν τις ομάδες ως «ξένους πράκτορες», οι κυβερνήσεις αναμορφώνουν την εικόνα των ΟΚΠ ως κομματικά υποκινούμενων και ανεύθυνων, κάτι που είναι ανακριβές. Αυτές οι αφηγήσεις κερδίζουν έδαφος στο κοινό. - Γεωπολιτική αναδιάταξη
Οι χώρες που μετατοπίζουν τους εμπορικούς και πολιτικούς δεσμούς τους προς την Κίνα και τη Ρωσία είναι πιο πιθανό να περιορίσουν την κοινωνία των πολιτών. Σε αντίθεση με τους δυτικούς δωρητές, αυτές οι δυνάμεις δεν θέτουν όρους ανθρωπίνων δικαιωμάτων για βοήθεια ή επενδύσεις. - Απογοήτευση με την τοπική προσαρμογή
Πολλές ΟΚΠ έχουν υιοθετήσει στρατηγικές τοπικής προσαρμογής, μετατοπίζοντας την εξουσία σε εταίρους εντός της χώρας. Αλλά αυτές οι αλλαγές δεν έχουν προχωρήσει αρκετά για να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη ή να αντισταθούν στην καταστολή. Οι τεχνικές μεταρρυθμίσεις από μόνες τους δεν αρκούν.
Η ισχύς μετατοπίζεται προς τα πίσω. Αυτό που κάνει την παρούσα στιγμή ιδιαίτερα σημαντική είναι ότι η παρακμή των ΟΚΠ συμπίπτει με την επαναβεβαίωση της κρατικής εξουσίας. Οι κυβερνήσεις που απελαύνουν τους παρατηρητές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενισχύουν την ικανότητά τους να ελέγχουν την πληροφόρηση και να καταστέλλουν τη διαφωνία, ενώ εκείνες που φιμώνουν τις περιβαλλοντικές ομάδες αποκτούν μεγαλύτερη ελευθερία να ρυπαίνουν ή να συμμετέχουν σε καταστροφικές οικονομικές δραστηριότητες χωρίς εποπτεία. Όταν η εθνική κοινωνία των πολιτών είναι αδύναμη, τα κράτη αντιμετωπίζουν λιγότερους περιορισμούς όταν δεν εκπληρώνουν τις διεθνείς υποχρεώσεις τους. Ο κίνδυνος είναι ότι πολλές ΟΚΠ δεν θα επιβιώσουν από τις αυξανόμενες πολιτικές και οικονομικές πιέσεις, υπονομεύοντας τις λειτουργίες υπεράσπισης και παρακολούθησης που κάποτε καθιστούσαν τις κυβερνήσεις υπόλογες. Χωρίς αυτά, τα κράτη, ιδίως τα μη δημοκρατικά, θα είναι πιο ελεύθερα να παραβιάζουν τις συνθήκες, να φιμώνουν τη διαφωνία και να αναδιαμορφώνουν τους διεθνείς κανόνες προς όφελός τους».
Σύμφωνα με την ΟΚΠ Global Witness, μεταξύ 2012 και 2022, ένας περιβαλλοντικός υπερασπιστής σκοτωνόταν κάθε δύο ημέρες παγκοσμίως. Τον Μάρτιο 2025, στις Ηνωμένες Πολιτείες, αρκετές οντότητες της Greenpeace διατάχθηκαν να καταβάλουν περισσότερα από 665 εκατομμύρια δολάρια στην Energy Transfer, τον φορέα εκμετάλλευσης του αγωγού Dakota Access, για την ειρηνική υποστήριξη των αυτόχθονων κοινοτήτων που επηρεάστηκαν από ένα έργο αγωγού πετρελαίου. Το συγκλονιστικό ποσό αυτής της απόφασης απειλεί τώρα την ίδια την επιβίωση του οργανισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυξάνονται οι εντολές φίμωσης που στοχεύουν περιβαλλοντικές ΟΚΠ, ενώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δημοσιογράφους και πληροφοριοδότες προς το κοινό συμφέρον. Μεταξύ 2010 και 2023, ο Συνασπισμός κατά των SLAPPs στην Ευρώπη (CASE) κατέγραψε 1.049 τέτοιες περιπτώσεις στην Ευρώπη, ένας αριθμός που έχει αυξηθεί απότομα τα τελευταία χρόνια.
Συνοπτικά, οι κατηγορίες που κατευθύνονται εναντίων των ΟΚΠ:
- Αντιστρατεύονται τις κρατικές πολιτικές, εσωτερικές και την εξωτερική πολιτική, περισπώντας ή θέλοντας να ξεσηκώσουν τους πολίτες από την παθητική στήριξη των εξουσιών
- Υπερβάλλουν χονδροειδώς ή ψεύδονται με την υπεράσπιση ατομικών δικαιωμάτων και του φυσικού περιβάλλοντος για ιδιοτελείς λόγους
- Ανέχονται, ίσως ενθαρρύνουν ή και υποθάλπουν μια κουλτούρα βίας και παρανομίας χάριν υπέρτερων προτεραιοτήτων
- Εξυπηρετούν συμφέροντα ξένων κρατών, οργανισμών, επιχειρήσεων ή άλλως πως «ανομολόγητα».
- Υπονοούν ότι ενδιαφέρονται για το κοινό καλό και ότι διακρίνονται από αλτρουισμό, ενώ κάτι τέτοιο δεν υφίσταται ως κίνητρο και αυτός ο ισχυρισμός συνιστά εξόφθαλμη πρόκληση «για εμάς τους υπολοίπους».
Συνοπτικά οι απειλές:
- Κατάργηση φορολογικών απαλλαγών ως κίνητρα δωρεών και κληρονομιών.
- Διαγραφή ή εξαίρεση από κρατικά μητρώα, που αποτελεί προϋπόθεση για δημόσια χρηματοδότηση.
- Κατευθυνόμενη δυσφημιστική δημοσιότητα, είτε γενικώς κατά των ΟΚΠ, είτε στοχευμένη εναντίον συγκεκριμένων ΟΚΠ και στιγματισμό προσώπων μέχρι περιθωριοποίησης, ή και φυσικής εξόντωσης.
- Ασφυκτική νομοθεσία εναντίον των ΟΚΠ και κατασταλτική κανονιστική επίθεση και επιλεκτικότητα.
Ωστόσο, αυτά δεν σημαίνουν ότι οι ΟΚΠ είναι καταδικασμένες. Αντίθετα, αυτή είναι μια περίοδος μετάβασης. Η μελλοντική πορεία μπορεί να περιλαμβάνει μια μετατόπιση από τους μεγάλης κλίμακας διεθνείς μηχανισμούς και την ευρεία αναγνώριση προς τοπικές συνεργασίες και ανάπτυξη και πιο αθόρυβη αλλά ουσιαστική δουλειά. Η ανανέωση και η αποφασιστικότητα θα είναι το κλειδί εάν θέλουν να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη και να προσαρμοστούν στη νέα παγκόσμια τάξη.
Γιατί στις ΗΠΑ ένας αυταρχικός Πρόεδρος δεν μπορεί να επιτύχει -πλήρως τουλάχιστον- στόχους έκδηλα αντιδημοκρατικούς και να επιβληθεί ως οιονεί δικτάτορας -αν και δεν τα είδαμε ακόμη όλα!; Γιατί η ελεύθερη οικονομία εγγυάται και επιτρέπει τις πολιτικές ελευθερίες. Μαζί με τα περιβόητα check and balances, που μόνα τους ωστόσο δεν θα αρκούσαν. Όπου ο ρόλος του κράτους στην οικονομία είναι καθοριστικός εκεί η δημοκρατία πράγματι κινδυνεύει από ασφυξία. Εκείνοι που πολεμούν την κοινωνία πολιτών και τις οργανώσεις της, είναι εκείνοι που αντιμάχονται την ελεύθερη οικονομία και υποστηρίζουν προστατευτικές δασμολογικές πολιτικές. Όμως η οικονομική ελευθερία αποτελεί αναγκαία -αν και όχι ικανή- συνθήκη της πολιτικής ελευθερίας, εντός και εκτός (της χώρας). Το ίδιο ισχύει και για τη διεθνή ειρήνη, όσο πιο ισχυρή η εθνική εξουσία και ο οικονομικό-κοινωνικός κρατισμός, τόσο ισχυρότεροι οι διεθνικοί ανταγωνισμοί και πιο κοντά ο νόμος του ισχυροτέρου, η απροσχημάτιστη (νόμιμη) βία και ο πόλεμος.
Ο μη κερδοσκοπικός τομέας στο σύνολό του, οι ενώσεις εργαζομένων, καταναλωτών, γονέων κοκ. όσοι προβαίνουν σε καταγγελίες, όσοι δημοσιοποιούν υπεύθυνα χωρίς να εκφέρουν λόγο μίσους και εν γένει οι ομάδες πολιτών κάθε είδους, αποτελούν την καρδιά των δημοκρατιών μας. Επαγρυπνούν, προστατεύουν και υπερασπίζονται το κοινό καλό, τον κοινό χώρο, την κοινή μοίρα, εθελοντικά, ανιδιοτελώς, τελικώς τη με πολύ κόπο κερδισμένη αλλά όχι δεδομένη δημοκρατία. Πίσω από κάθε καταπιεσμένο ακτιβιστή, ενεργό πολίτη, ένα μέρος της δημοκρατίας μας παραπαίει.
Ήρθε η ώρα να σηκώσουμε το κεφάλι και να σταθούμε όρθιοι, μαζί.
Παράρτημα 1. Attaques répétées contre la société civile : un signal inquiétant de dérive autoritaire du pouvoir
Publié le 9 juillet 2025
Alors que ce 10 juillet marque le 40ᵉ anniversaire de l’attentat contre le « Rainbow Warrior », plusieurs responsables d’ONG – dont Jean-François Julliard (Greenpeace), Cécile Duflot (Oxfam), Claire Nouvian (Bloom) et Antoine Gatet (France Nature Environnement) – alertent sur les attaques croissantes qui visent la société civile, y compris en France.
Le 10 juillet 1985, le « Rainbow Warrior », navire emblématique de Greenpeace, était coulé par les services secrets français en Nouvelle-Zélande, à la veille d’une mission pour dénoncer les essais nucléaires dans le Pacifique. L’attentat coûta la vie au photographe Fernando Pereira.
Quarante ans plus tard, ce ne sont plus des bombes mais d’autres méthodes qui sont utilisées pour museler l’organisation : en mars, aux Etats-Unis, plusieurs entités de Greenpeace ont été condamnées à verser plus de 665 millions de dollars à la société Energy Transfer, exploitante du pipeline Dakota Access, pour avoir soutenu pacifiquement des communautés autochtones impactées par un projet d’oléoduc. Le montant faramineux de ce jugement menace désormais la survie même de l’organisation aux Etats-Unis.
Les sanctions disproportionnées de ce type ne sont pas des cas isolés. Elles s’inscrivent dans une offensive réactionnaire mondiale où milliardaires, multinationales et gouvernements autoritaires convergent pour réduire au silence les voix dissidentes.
Une offensive réactionnaire mondiale
Depuis le retour au pouvoir de Donald Trump, les mesures autoritaires s’enchaînent aux Etats-Unis : coupes budgétaires, musellement de la recherche, censure, répression des personnes exilées, multiplication des lois liberticides.
Le débat public est désormais saturé par des discours rétrogrades, racistes et transphobes et des fake news antiscience et climatosceptiques, le tout relayé massivement par des plateformes numériques et des médias contrôlés par des milliardaires, d’Elon Musk à Mark Zuckerberg, de Fox News aux holdings médiatiques d’extrême droite en Europe.
Ce constat alarmant fait écho à une dynamique globale de normalisation de la répression : dans plusieurs régions du monde, les mouvements citoyens sont criminalisés, la désobéissance civile assimilée à du terrorisme et la défense des droits humains systématiquement qualifiée d’« extrémisme ».
Selon le constat de l’ONG Global Witness, entre 2012 et 2022, un défenseur ou une défenseuse de l’environnement a été tué tous les deux jours dans le monde.
Une vague répressive à l’échelle européenne
Le Vieux Continent, gagné par une percée historique de l’extrême droite, voit chaque jour l’équilibre entre ordre public et libertés fondamentales mis à mal.
Un indicateur particulièrement alarmant de cette tendance est la multiplication des poursuites bâillons qui visent les ONG environnementales, les associations de défense des droits humains, les journalistes et les lanceuses et lanceurs d’alerte. Ces procédures abusives n’ont pas pour objectif de rendre justice mais d’intimider, d’épuiser et de faire taire celles et ceux qui dénoncent les abus d’industries polluantes ou de pouvoirs corrompus. Entre 2010 et 2023, la Coalition Against SLAPPs in Europe (CASE) a recensé 1 049 affaires de ce type en Europe, un chiffre en forte hausse ces dernières années.
Au niveau des institutions européennes, la droite et l’extrême droite font également pression sur les ONG et remettent en cause leur financement par des fonds européens. Au sein des pays membres, les exemples de répression se multiplient : en Hongrie, le gouvernement de Viktor Orbán a interdit tous les événements liés à la Pride et prépare des lois renforçant le contrôle des ONG et des médias. En Italie, des procédures d’urgence permettent de faire passer des lois criminalisant les protestations. En Allemagne, le Conseil de l’Europe alerte sur des « tentatives d’expulsion de ressortissants étrangers » en lien « avec leur participation à des manifestations » en soutien à Gaza.
Hors Union européenne, des faits préoccupants sont observés aussi au Royaume-Uni, où deux militantes de Just Stop Oil ont été condamnées à de la prison ferme pour des jets de soupe sur une œuvre d’art protégée par une vitre, et où Amnesty met en garde contre les tentatives répétées du gouvernement de restreindre le droit de manifester.
La France, théâtre d’une dérive autoritaire
En France, les dérives sont tout aussi préoccupantes. Qu’elles défendent l’environnement, la justice sociale, les droits humains et les libertés publiques, luttent contre le racisme ou le fascisme, ou travaillent dans la culture, les associations subissent menaces, surveillance, diffamation. Leur liberté d’expression et de création est attaquée.
Ces tentatives d’intimidation peuvent aller jusqu’à des dissolutions administratives. Initialement pensées dans les années 1930 pour lutter contre les ligues fascistes, ces dernières sont aujourd’hui utilisées de façon arbitraire contre des mouvements citoyens comme Les Soulèvements de la Terre, dissous puis réhabilités par le Conseil d’Etat, ou plus récemment La Jeune Garde dissoute par décret et Urgence Palestine menacée de dissolution par l’exécutif.
Interdictions de manifester, gardes à vue abusives, usage disproportionné de la force, fichage illégal, mais aussi suppressions de subventions ou de locaux, usage détourné du contrat d’engagement républicain : l’ensemble de ces pratiques contribue à restreindre dangereusement l’espace civique, comme le souligne la Commission nationale consultative des Droits de l’Homme (CNCDH) dans un récent avis. Sur la scène internationale, la France a d’ailleurs été maintes fois épinglée sur le sujet par le Conseil de l’Europe, l’ONU, notamment le Comité des Droits de l’Homme des Nations unies et le rapporteur spécial sur les défenseurs de l’environnement aux Nations unies [PDF].
Face à cette offensive globale, il est urgent de rappeler une évidence : le monde associatif dans son ensemble, les syndicats, les lanceuses et lanceurs d’alerte et collectifs citoyens sont le cœur battant de nos démocraties. Ils et elles alertent, protègent et défendent l’intérêt général. Derrière chaque militante et chaque militant réprimé, c’est une part de notre démocratie qui vacille.
Il est temps de relever la tête et de résister, ensemble.
Signataires
• Gabriel Bourdon-Fattal, codirecteur de Climate Whistleblowers ;
• Erika Campelo, déléguée nationale de VoxPublic ;
• Philippe Candelon, président d’Alertes.me ;
• Juliette Caroulle, porte-parole d’Alternatiba ;
• Fanélie Carrey-Conte, secrétaire générale de La Cimade ;
• Marie Cohuet et Laura Thieblemont, coprésidentes des Amis de la Terre France ;
• Morgane Créach, directrice générale du Réseau Action Climat France ;
• Juliette Decoster, présidente de Sherpa ;
• Marion Ducasse, responsable du plaidoyer à Aequitaz ;
• Esther Dufaure et Maxime de Lisle, codirectrice et directeur de Seastemik ;
• Cécile Duflot, directrice générale d’Oxfam France ;
• Bastien Faure, directeur de Zero Waste France ;
• Antoine Gatet, président de France Nature Environnement ;
• Murielle Guilbert et Julie Ferrua, codéléguées de l’Union syndicale Solidaires ;
• Salah Hamouri, prisonnier politique palestinien déporté, porte-parole d’Urgence Palestine ;
• Karine Jacquemart, directrice de Foodwatch France ;
• Jean-François Julliard, directeur général de Greenpeace France ;
• Martin Kopp, coordinateur de GreenFaith France ;
• Aicha Koraïchi, présidente d’Action contre la Faim ;
• Stéphane Krasniewski, président du Syndicat des Musiques actuelles (SMA) ;
• Judith Krivine, présidente du Syndicat des Avocat·e·s de France ;
• Laetitia Lafforgue et Alban Cogrel, coprésident·e·s de l’Union fédérale d’Intervention des Structures culturelles (Ufisc) ;
• Gilliane Le Gallic, présidente d’Alofa Tuvalu ;
• Elodie Nace, déléguée générale de la Maison des Lanceurs d’Alerte ;
• Gaëlle Nourry-Gardien, porte-parole d’Action non-violente COP21 (ANV-COP21) ;
• Claire Nouvian, présidente de Bloom ;
• Latifa Oulkhouir, directrice de l’organisation Le Mouvement ;
• Dominique Pradalié, journaliste et présidente de la Fédération internationale des Journalistes ;
• Lucie Pinson, fondatrice et directrice générale de Reclaim Finance ;
• Anne Savinel-Barras, présidente d’Amnesty International France ;
• Jérémie Suissa, délégué général de Notre Affaire à Tous ;
• Henri Thulliez, directeur exécutif de la Plateforme de Protection des Lanceurs d’Alerte en Afrique ;
• Léa Zaïdat, coordinatrice des mobilisations chez Action Justice Climat Paris.
Organisations signataires
• CFDT-Cadres ;
• SUD-Recherche ;
• SNJ-CGT.
Παράρτημα 2. Statement on Political Violence and the Fundamental Freedom of Speech, 18.9.2025
Unite in Advance
"Acts of political violence — from the recent murder of Charlie Kirk to the murder of Speaker Emeritus Melissa Hortman of Minnesota — have no place in our democracy. Our hearts are with the families and loved ones of those lost to these senseless attacks, and we extend our deepest sympathy in the face of unimaginable pain. Our country is built on the premise that everyone has the right to express themselves, even when others don’t agree with or like what they say. No one should fear for their safety simply for expressing their views. We must all forcefully condemn these heinous acts as affronts to the fundamental principles and health of our nation — and as charitable giving organizations, including those working in communities impacted by these tragedies, we do.”
"Our organizations are composed of people working to strengthen communities. We support our neighbors when they are in need and remain committed to uniting across divides and partisanship. Philanthropy exists to bring people together, not drive them apart. Organizations should not be attacked for carrying out their missions or expressing their values in support of the communities they serve. We reject attempts to exploit political violence to mischaracterize our good work or restrict our fundamental freedoms, like freedom of speech and the freedom to give. Attempts to silence speech, criminalize opposing viewpoints, and misrepresent and limit charitable giving undermine our democracy and harm all Americans. At a moment that is fragile and fraught, we must rise to the higher standard we all collectively desire. Now is a moment for leadership that drives unity rather than sows further division. Our organizations will continue focusing on helping people across all backgrounds, geographies, ideologies, and belief systems, to heal, thrive, and live peacefully together, protected by the freedoms guaranteed in our Constitution.”
Signatories
1. Action for Transformation Fund
2. Adler & Colvin
3. Advance OC
4. Akonadi Foundation
5. Albert Pick Jr. Fund
6. Andrew Goodman Foundation
7. Ann Arbor Area Community Foundation
8. Barr Foundation
9. Bernard and Anne Spitzer Charitable Trust
10. Black Freedom Fund
11. Borealis Philanthropy
12. Boston Women’s Fund
13. Bush Foundation
14. California Community Foundation
15. California Donor Table
16. Carnegie Corporation of New York
17. Charles and Lynn Schusterman Family Philanthropies
18. Charles F. Kettering Foundation
19. Charles Stewart Mott Foundation
20. College Spark Washington
21. Comer Family Foundation
22. Community Foundation of Eastern Connecticut
23. Community Foundation of Western Massachusetts
24. Conant Family Foundation
25. Council of Michigan Foundations
26. David Rockefeller Fund
27. Democracy Alliance
28. Democracy Fund
29. Dietel Pickering & Partners
30. Doris Duke Foundation
31. East Bay Community Foundation
32. Erol Foundation
33. Ethel and James Flinn Foundation
34. Evelyn and Walter Haas, Jr. Fund
35. Fetzer Institute
36. Ford Foundation
37. Foundation for Child Development
38. Foundation for Systemic Change
39. Freedom Together Foundation
40. Fund for Nonviolence
41. Futures Unbound
42. General Service Foundation
43. Geraldine R. Dodge Foundation
44. Give Forward Foundation
45. Grand Victoria Foundation
46. Grantham Foundation for the Protection of the Environment
47. Grantmakers Concerned with Immigrants and Refugees
48. Grantmakers in the Arts
49. Grantmakers in Health
50. Grove Foundation
51. Hartford Foundation for Public Giving
52. Health Forward Foundation
53. Healthy Communities Foundation
54. Henry Luce Foundation
55. Hill-Snowdon Foundation
56. Hopelab
57. Hopewell Fund
58. Humanity United
59. Hyams Foundation
60. iF, A Foundation for Radical Possibility
61. Imaginable Futures
62. James B. McClatchy Foundation
63. Jessie Smith Noyes Foundation
64. Jerome Foundation
65. Jubitz Family Foundation
66. Kapor Foundation
67. Kataly Foundation
68. Kenneth Rainin Foundation
69. Knight Foundation
70. Kolibri Foundation
71. Kresge Foundation
72. Krupp Family Foundation
73. Latino Community Foundation
74. Lohengrin Foundation
75. MacArthur Foundation
76. MADRE
77. Margaret A. Cargill Philanthropies
78. Marguerite Casey Foundation
79. Marin Community Foundation
80. Mary Reynolds Babcock Foundation
81. McGregor Fund
82. McKnight Foundation
83. Mellon Foundation
84. Mertz Gilmore Foundation
85. Metta Fund
86. Micah 6:8 Foundation
87. Michael Reese Health Trust
88. Minneapolis Foundation
89. Morton K. And Jane Blaustein Foundation
90. Naomi and Nehemiah Cohen Foundation
91. NEO Philanthropy
92. New York Foundation
93. New Venture Fund
94. Northwest Area Foundation
95. Omidyar Network
96. Open Horizon
97. Open Society Foundations
98. Peter E. Haas, Jr. Family Fund
99. Philanthropy California
100. Philanthropy for Active Civic Engagement (PACE)
101. Philanthropy Massachusetts
102. Philanthropy Northwest
103. Polk Brothers Foundation
104. Prebys Foundation
105. Public Welfare Foundation
106. Raikes Foundation
107. Ray and Dagmar Dolby Family Fund
108. Robert Wood Johnson Foundation
109. Rockefeller Brothers Fund
110. Rockefeller Family Fund
111. Rosenberg Foundation
112. Sachs Foundation
113. San Francisco Foundation
114. Schmidt Family Foundation
115. Schott Foundation
116. SHIFT
117. Siegel Charitable Foundation
118. Sierra Health Foundation
119. Silicon Valley Community Foundation
120. Solidaire Network
121. Solidaire Action
122. Sobrato Philanthropies
123. Spencer Foundation
124. Stanley Center for Peace and Security
125. Stolper Fertik Family Foundation
126. Stuart Foundation
127. Stupski Foundation
128. Surdna Foundation
129. Terra Foundation for American Art
130. Tikkun Olam Foundation, Inc.
131. The Amalgamated Foundation
132. The California Endowment
133. The California Wellness Foundation
134. The Christensen Fund
135. The Funders Network
136. The George Gund Foundation
137. The James Irvine Foundation
138. The Joyce Foundation
139. The Lebowitz-Aberly Family Foundation
140. The Libra Foundation
141. The David and Lucile Packard Foundation
142. The Rippel Foundation
143. The Skillman Foundation
144. The Summit Foundation
145. The Water Foundation
146. The Winston-Salem Foundation
147. Tides
148. TransitCenter Foundation
149. Unbound Philanthropy
150. Unitarian Universalist Service Committee (UUSC)
151. United Philanthropy Forum
152. Wallace Global Fund
153. Walter & Elise Haas Fund
154. Weingart Foundation
155. Wildseeds Fund
156. William Caspar Graustein Memorial Fund
157. William T. Grant Foundation
158. Windward Fund
159. WITH Foundation
160. Women Donors Network
161. Woodbury Fund
162. Woods Fund Chicago
163. Woven Foundation
164. Y & H Soda Foundation
165. Z. Smith Reynolds Foundation
ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΤΕ
Πολίτες του Κόσμου, Πράσινες Κοινότητες, Χώρα Γνώσης.
